Makarna ihracatına fason darbesi

Türkiye’nin makarna ihracatı Ocak-Haziran 2019 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre miktar olarak yüzde 4,3 artarken, değer artışı, birim değerdeki yüzde 1,3’lük düşüş nedeniyle yüzde 3’le sınırlı kaldı. Türkiye’nin fason, markasız ihracat nedeniyle İtalya’nın ardından ikinci sırada olduğu makarna ihracatından hak ettiği geliri elde edemediğine dikkat çeken MÜSAD Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Uysallı, “Dışardan döviz ödeyerek ithal ettiğimiz buğdaydan ürettiğimiz makarnayı, ucuza ihraç ediyoruz. Adeta kendi ayağımıza kurşun sıkıyoruz” dedi.

Yılın ilk altı ayındaki makarna ihracatı rakamları, markasız ürün ihracatının sektörde neden olduğu kaybı bir kez daha gözler önüne serdi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, makarna ihracatı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre miktar olarak yüzde 15,1’lik düşüşle 74 bin ton, değer olarak ise yüzde 14,0’lük düşüşle 35 milyon dolar olarak gerçekleşti. Makarna ihracatı, Ocak-Haziran 2019 döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre, miktar olarak yüzde 4,3’lük artışla 613 bin tona yükselirken, değer artışı yüzde 3 ile sınırlı kaldı ve 287 milyon dolar oldu.

Tonajdaki artışa karşın, ihracat gelirinin daha düşük oranda artması, birim fiyattaki düşüşten kaynaklandı. Ortalama ton başına birim fiyat 2018 yılı ilk altı ayında 474 dolar iken, bu yılın aynı döneminde birim fiyat yüzde 1,3’lük düşüşle 468 dolara geriledi. Haziran 2018’de 470 dolar olan ton fiyatı ise Haziran 2019’da yüzde 1,3 oranında artışla 476 dolar oldu.

Durum buğdayı ithalatımız pahalanıyor

Türkiye’de yıllık ihtiyacı karşılamaya yeterli buğday üretimi yapılmasına karşın, makarna üretiminde ihtiyaç duyulan durum buğdayındaki üretim açığı, ithalatla kapatıldığı belirtiliyor. TÜİK verilerine göre, durum buğdayı ithalatı 2019’un ilk altı ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre miktar olarak yüzde 47’lik artışla 451 bin ton; değer olarak ise yüzde 59,1’lik artışla 124,9 milyon dolar olarak gerçekleşti. Ocak-Haziran 2018 döneminde 256 dolar olan ortalama ton başına birim fiyat, bu yılın aynı döneminde yüzde 8,2’lik artışla 277 dolara yükseldi. Rakamlar, yılın ilk altı ayında durum buğdayı ithalatı için dışarıya daha fazla döviz ödediğimizi, buna karşın artık daha pahalı ithal ettiğimiz buğdaydan ürettiğimiz makarnayı ucuza ihraç ettiğimizi de ortaya koydu.

MÜSAD Başkanı Uysallı: “Pahalıya buğday ithal edip, ucuza makarna ihraç ediyoruz”

TÜİK verilerini değerlendiren Makarna Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (MÜSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Uysallı, 2019 yılının ilk altı ayındaki ihracat rakamlarının, makarna ihracatında miktar olarak artışa karşın aynı oranda gelir artışı elde edemediğimizi ortaya koyduğunun altını çizdi.

MÜSAD Başkanı Uysallı, şu değerlendirmeleri yaptı: “Sektörümüz üretim miktarı olarak dünyada üçüncü, ihracatta ise İtalya’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Ancak ihracatta en önemli rakibimiz İtalya’nın ortalama ihracat birim fiyatı, bizim fiyatımızın 2 katının üzerinde bulunuyor. İtalya’nın ardından ikinci sırada olduğumuz makarna ihracatında, 2018 yılında 20 tonun üzerinde ihracat yapan ülkeler arasında en ucuz fiyatın bizde olduğunu görüyoruz. İtalya makarnasının tonunu 1.098 dolara ihraç ederken, bizim ortalama ton başına ihracat rakamımız sadece 455 dolar. Afrika pazarında rakibimiz olduğu söylenen Mısır 1000 dolardan, İran ise 773 dolardan makarna ihracatı yapıyor. Dolayısıyla bizden çok daha az tonajlarda ihracat yaparken, ton başına bizden çok daha fazla gelir elde ediyorlar”.

“Markasız ürünle kendi ayağımıza kurşun sıkıyoruz”

Makarna ihracatında Türkiye’nin ve sektörün aleyhine işleyen bu durumun tek nedeninin fason ve markasız ürün ihracatı olduğunu vurgulayan Uysallı, “Afrika pazarı özelinde konuşursak ihracatımızın yaklaşık yüzde 70’ini bu pazara yapıyoruz ve birim fiyatımız bu pazarda 410 dolarlara kadar inmektedir. Pazarda ancak düşük fiyat ve fason üretimle yer tutuyoruz. Bu da Türk makarnası imajına zarar veriyor. Şu anda Türk makarnası fason üreticilikle anılıyor ve bu, fiyatımızın yüksek olduğu pazarlarımıza da zarar veriyor, fiyatların düşmesine sebep oluyor. Sahip olduğumuz teknoloji ve hammadde kalitemizin yeterli düzeyde olmasına rağmen yaşadığımız bu durum, tamamen makarnamızın imajı ve kendi kendimize rakip olmamızla ilgilidir” ifadelerini kullandı.

“İhracatta miktara değil, markalaşmaya odaklanmalıyız”

İhracatta miktar yerine, Türk makarnası imajına odaklanılması gerektiğini söyleyen Uysallı, “Aksi halde bugünkü gibi gelecekte de aslında ihracatta kazanmaya değil, kaybetmeye devam ederiz. MÜSAD olarak bu nedenle kaliteli, markalı ürün ihracatının artırılması üzerinde ısrarla duruyoruz. Bize göre, sorunun çözümü gayet basit. İhracatta fiyatla rekabet etmekten korkmamalıyız. Çünkü 550-600 dolar/ton ortalama fiyatlarda rakibimiz bulunmuyor. İhracat vizyonumuzu değiştirmeli; kaliteli ürün, katma değerli ihracata yönelerek markalı ürün ihracatını ödüllendirmeliyiz. Teşvik ve destekleri buna göre yapılandırmalı ve belli bir fiyatın altında kalan bölümü desteklememeliyiz” dedi.