Dünya Haberleri Nedir?

14:07 - Haziran 21 2020 Pazar

Diplomasi haberciliği olarak adlandırılan bu habercilik çeşidi, dünyada olup bitenler ile ilgili olabildiğince objektif haber anlayışı ile özet bir fotoğraf sunmayı amaçlayan bir hizmettir. Bu hizmet bazen yanlış anlaşımalara imkan tanımaktadır.

Aslında birçok ülke bakıldığında aynı oranlarda dünya haberlerinden haberdar olmaktadır. Dünya haberlerinden faydalanma şu koşullara bağlı olarak gelişmektedir:

Coğrafi konumu
Kültürü
İktisadi yapıları
Tarihsel bağları
Siyasi tarihi
Demografik yapısı

Dünya haberinde yer alabilmek için tarafların olayların içinde aynı sahnede yer alıyor olması gerekmektedir. Örnek vermek gerekirse, Ortadoğu’da yaşanan olaylarda Türkiye’nin, Rusya’nın, ABD’nin ve diğer ülkelerin dış habercilik faaliyetlerinde gündeme gelmesi gibi durumlar bu durumu açıklayan niteliktedir.

Ülkeler arasında yaşanan ortak sorunlara ortak çözüm arayışları gibi iş birlikleri de dünya haberleri kapsamına girmektedir.

Dünya Haberciliğinde Hangi Ajanslar Vardır?

Dünya haberciliğinde ajansların rolü önemsenmeyecek düzeydedir. Devletler arasındaki ilişkiler ajanslar aracılığıyla dünya üzerine yayılmakla birlikte, halkında algısına çok büyük etki etmektedir. Halkın karar alma sürecinde haber ajanslarının yaratmış olduğu izlenimler ülke içerisindeki siyaseti de değişime zorlayabilmektedir. Bu ajanslardan önemlileri şu şekildedir:

Deutsche Presse-Agentur
Reuters
Suriye Arap Haber Ajansı
ITAR-TASS
Katolik Haber Ajansı
Associated Press
Dow Jones Newswires
AFP

Dünya Haberleri Üretimi Nasıldır?

Uluslararası haber üretimi uzun süredir şu ajanslar aracılığı ile sağlanmaktadır:

AP (Associated Press),
UPI (United Press International),
AFP (Agence France Presse),
REUTERS
ITAR-TASS

Bahsedildiği üzere yukarıda konu olan ajansların dünya geneline yayılmış 1000’e yakın haber ağı bulunmaktadır. Ajansların büyük çoğunluğu Amerikan şirketlerine aittir. Bu durumun birçok olumsuz yönü bulunmaktadır.

Yaptıkları habercilik çalışmalarının objektif olmadığı, yanlı olarak yapılan haberler ile şirketlerin gücü nedeniyle başa çıkamama gibi durumlar söz konusudur.

Alanında etkin terminoloji gerektiren dış habercilik çalışmaları yetişmiş bireyler ile haber üretimini sağlamaktadır.

Dünya Haberciliği Muhabirlerinde Olması Gerekli Özellikler Nelerdir?

Muhabirlerin taşıması gereken özellikler şu şekilde sıralanır:

Yabancı dil bilgisi (C2 seviye)
Terminoloji bilgisi (Dış politikayı iyi derecede kavramak)
Dünya tarihini iyi derecede kavramak
Güçlü bağlantılara sahip olması
Bürokrasi yeteneğinin olması

Dış habercilik güçlü bir başarı profili istemektedir. Sağladığı istihdam fırsatları ile kişiyi farklı yerlere taşıyabilecek potansiyeli bünyesinde taşımaktadır.

Dünya Haberciliğinin Ajanslar Vasıtasıyla İşleyişi Nasıldır?

Ajansların haber yayma potansiyeli incelendiğinde çoğunluğu ulusal kimlikleriyle faaliyetlerini sürdürmektedir. Ajanslar medya kuruluşlarına haber raporları dağıtmakla beraber ülkelerinin politikalarını da koruyucu bir anlayış ile çalışmaktadır.

Büyük ajanslar haber raporlarının paylaşımını yaparken ikili anlaşmalar ile faaliyet gösterecekleri ülkeler için paylaşımda bulunacakları ajanslardan karşılıklı bilgi alışverişi için anlaşmalara gitmektedir. Çalışma mantıkları geneline bakılacak olursa, ikili çıkar anlaşmalarına dayanmaktadır.

Günümüzde bilgiye ulaşma önemli maliyetler istemektedir. Örnek verilecek olursa, Twiter, Facebook gibi büyük şirketler insanlara sunduğu bu ücretsiz hizmet karşılığında onların kişisel bilgilerine sahip olmaktadırlar. Bu durum insanlar tarafından önemsenmeye bilir ancak bu verileri yapay zeka aracılığıyla insanların karşısına birçok görsel çıkarır ve onların politik düşüncelerine ulaşmaya çalışmaktadır. Böylece kıtaların siyaset haritasını çıkararak habercilik çalışmalarına devam etmektedir.

Dünya Haberciliğinde Tekelci Faaliyetler

Medyadaki tekelcilik faaliyetlerine bakıldığında haber ajansları olarak sektörde bir elin parmağını geçmeyecek ölçüde şirket karşımıza çıkmaktadır. Bu durum ikinci dünya savaşı sonrası daha belirgin bir hal almıştır.

Gelişen dünya ekonomileri gelişmekte olan ve geri kalmış ülke ekonomileri üzerinde medyanın gücünü kullanarak onlar üzerine baskı yaratmaya çalışmaktadırlar. Yaptıkları haberlerin yanlışlığa düştüğü zamanlarda küçük medya gruplarıyla küresel ölçekte kolayca başa çıkabilmektedir. Büyük ajansların küçük ajanslar üzerindeki etkisi şu şekilde açıklanabilir: